Klon ve Klonlama Nedir?

**Misafir** · Misafir

KLONLAMA
Klon ve Klonlama Nedir?

Genetik olarak aynı olan bir grup hücre orijinal bir hücreden mitoz
bölünme yoluyla meydana gelir. Hücre yeniden kromozom setini meydana
getirir ve iki yavru hücreye bölünür. Böylece, vücudumuzda ölen
hücreler yerine yenileri meydana gelir. Dolayısıyla mitoz bölünme ile
oluşan hücreler birer klon olarak tanımlanabilirler.
Klonlama ise bir vücut hücresi nükleusunun, nükleustan uzaklaştırılmış
olan bir yumurta hücresi içine transfer edilmesi yoluyla genetik olarak
aynı olan bir ya da daha fazla hayvanın meydana gelmesidir. Bu, Nükleus
Transferi (NT) ya da hücre nükleusu yerine koyma (Cell Nuclear
Replacement = CNR) olarak bilinmektedir.

KLONLAMANIN TARİHÇESİ

İlk defa, Leipzig Üniversitesinden Hans Adolph Eduard Dreisch deniz
kirpikleriyle yaptığı deneylerde erken dönemdeki bir deniz kirpisi
embriyosunun blastomerlerini birbirbirinden ayırırak “Blastomere
Separation” yöntemini buldu. Blastomere Seperation yönteminde döllenmiş
yumurtanın besi ortamında 4 – 8 hücreli blastomer aşamasına kadar
bölünmesine izin verilmektedir. Daha sonraları, blastomer aşamasına
gelen bu 8 hücreli yapıdaki her bir hücre alınarak bir blastosit
oluşturulmakta ve sanki yeni döllenmiş zigot gibi taşıyıcı anneye
aktarılarak genetik olarak birbirinin aynısı klonlar meydana
getirilmektedir.

*1902 de Hans Speamann aynı yöntemi kullanarak semender blastomerlerini
ayırdı ve her blastomerden yeni bir semender oluştub bu yöntemin
keşfiyle klonlamanın temeli atılmış oldu.

*1938-Hans Speamann, fantastik bir deney olarak tanımladığı halbuki
klonlama diyebileceğimiz bir deneyde geç evredeki bir embriyonun
çekirdeği çıkarılarak çekirdeği olmayan bir yumurtaya aktarıyodu
Speamann 1938 yılında yayınladığı Embriyonik Development and Indiction
adlı kitabında bu deneyi fantastik olarak nitelendiriyordu. Halbuki bu
deney 1952 yılında gerçekleştirilmiştir.

*1952-Robert Briggs ve T.J. King ilk klonlama deneyini
gerçekleştirdiler. İleri aşamadaki bir kurbağa yumurtasının çekirdeği
çıkarıldı ve başka bir kurbağa yumurtası içine aktarıldı. Ancak deney
sonunda yumurta gelişmedi. Briggs ve King bu yönteme “Nüklear Transfer”
ismini verdiler.

*1970 – Aynı deney yine kurbağalar üzerinde Jogn Gordon tarafından
denendi. Daha iyi bir sonuç alındı. Kurbağa yumurtaları, iribaş olana
kadar gelişti ama daha sonra öldüler.

*1984 – Steen Willadsen, Nüklear Transfer yöntemini kullanarak
olgunlaşmamış koyun embriyo hücrelerinden yaşayan bir kuzu klonladığını
açıkladı. Daha sonra Willadsen, inek, domuz, keçi, tavşan ve rhesus
maymunu da klonladı. Bu deneylerde çok hücreli koyun embriyosundan
çekirdek alınıp yumurta hücresine aktarılıyordu. Daha sonra hücre
bölünmesi başlıyor, fetus oluşuyor ve gelişme devam ediyordu.

*1994 – Daha gelişkin embriyo hücrelerinin ilk klonlamasını Neal First
gerçekleştirdi. En az 120 hücrelik buzağı embriyosu klonlandı. Bu çok
hücreli inek embriyosunun çekirdeği çıkarıldı ve çekirdek yumurta
hücresine aktarıldı.

*1996 – Ian Wilmut, Neal First’ in deneyini koyunlar üzerinde yaptı
Ancak embriyo hücrelerinin çekirdeğini almak için hücrelerin duraklama
dönemine gelmesini bekledi. Sonra çekirdekleri çıkarıp yumurta
hücresine aktardı.

*1997 – Dr. Wilmut, 6 yaşındaki bir koyunun meme hücresinden klon
üretti. Bu defa çekirdek erişkin bir hücreden yani meme hücresinden
alınıp yumurta hücresine aktarılmıştı. Bu olaya “Somatik Nüklear
Transfer” adı verilmiştir. Dolly 277 yumurta içinde tek hayatta kalan
kuzuydu. Dolly’ nin oluştuğu hücre Ocak 1996’ da birleştirilmişti.

*1998 – Tıp doktoru G. Richard Seed, o günlerde anne rahminden aldığı
insan embriyosunu başka bir annenin rahmine aktarıyordu. İnsan
klonlamaya karşı duyduğu ilgiyi ilan etti. Bu konudaki hassas denge,
ahlakî tartışmalara yol açtı. Tartışmalar sonucu Amerika Birleşik
Devletlerinde insan klonlamaya karşı yasalar konuldu.

*1999 – 19 Avrupa ülkesi insanın genetik olarak kopyalanmasını yasaklayan sözleşmeyi Paris’ te imzaladı.

KLONLAMA TEKNOLOJİSİNİN GELİŞİMİ

Bu teknolojinin gelişim aşamalarını şöyle özetleyebiliriz;

1. Transgenik Teknolojisi

Gen veya gen parçalarının bir fertten alınıp bir başka ferdin DNA’ sına
transferi şeklinde düşünülebilir. Bu teknolojide gen veya genler
döllenmiş yumurtaya aktarılır. Mesela kanser oluşturan insan genleri
fare embriyolarına aktarılarak ilaç sanayiinde tedavilerin testinde
kullanılabilmektedir. Bu teknoloji ile insandan koyuna, domuza, sığıra
ve keçiye gen aktarımı yapılmakta, sütlerinde insan proteini üretilmesi
yanı sıra organ, doku ve kan üretme imkanı da bulunmaktadır. Bu protein
ile emphysema ve cystic fibrosis gibi hastalıklar tedavi
edilebilmektedir.

2. Çekirdek Transfer Teknolojisi

Bu teknoloji bir hücredeki bütün genomu yani somatik kromozomların bir
hücreden diğerine naklini ifade eder. Çekirdek,döllenmiş yumurta
hücresinden alınmakta ve çekirdeği alınmış fakat döllenmemiş yumurta
hücresine yerleştirilmektedir. Bu sistemle uygulanan böyle bir teknik
klonlama olarak değerlendirilmemektedir. Zira bir duplikasyon işlemi
bulunmamaktadır. Ancak burada sitoplazmada bulunan mitokondri DNA’ ları
farklıdır.

3. Çekirdek Teknolojisini Kullanarak Yapılan Klonlama

İki şekilde yapılmaktadır;

a) Embriyo Klonlama : Alınan örnek, döllenmiş bir embriyodan alınıp
yine aynı annenin yumurtasında çekirdek transferi yapılırsa bu durumda
mitokondri DNA’ ları aynı olacaktır. Bu teknoloji benzer ikizlerin
oluşturulmasında kullanılmakta ve embriyo klonlama olarak
bilinmektedir. Sığır, kurbağa ve farede de başarılı şekilde
denenmiştir. İnsanlarda da bu tip klonlama yapılmış ancak bu ikizler
yaşatılamamıştır. Bununla beraber basında klonlama olarak
isimlendirilmesine rağmen bu uygulamada farklı çekirdekler kulanıldığı
için bunlar gerçek klonlar değillerdir.

b) Normal Canlı Klonlama (Somatik Nüklear Transfer) : Dolly doğuncaya
kadar, normal bir canlıyı klonlamak mümkün değildi. Organizma döllenmiş
bir yumurtadan meydana gelmekte ve her bir hücre döllenme sonucunda
oluşan tüm bir genomu içermektedir. Her bir hücre birbirinin tamamen
aynısıdır. Ancak, büyüme ve gelişme olayları hücrelerde farklılaşma
meydana getirmekte ve beyin dokusu, kalp dokusu, deri, kemik vs
oluşmaktadır. Bazı genler somatik hücrelerde bu şekilde özel görevlere
ayrıldığı zaman çalışmasını durdurmakta ve sadece ilgili deri, kemik
gibi genleri çalışmaktadır. Embriyonik klonlamada farklılaşmaya
başlamamış döllenmiş yumurta hücresinin çekirdeği (genom)
kullanılmaktadır. Dolly’ nin oluşumunda ise somatik bir dokudan alınan
hücreyle bu işlem başarılmıştır. Bu transfer sonunda, somatik dokudaki
çalışmayan genler tekrar çalışmaya başlamış ve genlerin çalışması
organların oluşmasıyla durmuştur. Genlerin gerektiği zamanda çalışması
veya çalışmasını durdurması klonlamanın esasını oluşturmaktadır. Bu
uygulamada döllenmemiş yumurtanın çekirdeği çıkarılarak, somatik hücre
çekirdeği bu yumurtanın içine yerleştirilmiştir. Oluşan zigot, herhangi
bir koyuna nakledilerek gelişmeye bırakılmıştır. Bu uygulamanın
embriyonik klonlamadan farkı, mitokonrdiyal DNA’ nın farklı olmasından
kaynaklanmaktadır. Burada ilginç olan diğer nokta, Dolly bir babaya
sahip değildir, fakat 3 anneye sahip olabilir. Mesela, annesi;
- Genomu kullanılan bir dişi olabilir
- Yumurta hücresini veren dişi olabilir
- Gameti taşıyan bir dişi olabilir

KLONLAMA TEKNOLOJİSİNİN GELİŞİMİ

4. Genetik İkizlik

İkizlik kavramı iki veya daha fazla benzer kardeşlerin oluşması
anlamındadır. İkizlik, seksüel bir üretim sonucudur. Hücredeki bütün
DNA iki farklı ferdin DNA’ larının yarısını taşımaktadır. Döllenmiş
yumurta iki ya da daha fazla parçaya tekrar bölünecek ve aynı
cinsiyette fertler meydana getirecektir. Bu olayın çekirdek transferi
ile ilgisi yoktur. Klonlama ise aseksüel bir üretimle ilgilidir.
Klonlamada mitokondri DNA’ ları farlı olabilir ancak ikizlikte hepsi
aynı olmak zorundadır.

5. Klonlamayla IVF (In Vitro Fertilizasyon) Arasındaki Farkı

IVF, yumurta hücresinin (şansı artırmak için birkaç tanesi) sperm
tarafından tüpte döllendirilmesi ve daha sonra rahime implante edilmesi
olayıdır. Klonlamada ise yumurta hücresinin çekirdeği tüpte çıkarılıyor
ve klonlanacak canlının çekirdeği bu hücreye veriliyor. Dolayısıyla,
yumurta hücresi artık büyüyeceğini sağlayan çekirdeğe sahip oluyor.
Bundan sonra bu yeni hücre rahime implante ediliyor ve normal
embriyolar gibi büyümeye devam ediyor. Klon embriyolar, normal ve IVF
(in vitro fertilizasyon) embriyoları birbirlerine çok fazla
benzemezler. Roslin Enstitüsü’ ndeki araştırmacılar, klon
embriyolarının normal embriyolardan daha büyük olduğunu ve
hamileliklerin başarısızlığının ve fetüs ölümüyle sonuçlanmasının daha
çok rastlandığını veya sezeryan ameliyatlara ihtiyaç duyulduğunu
saptamışlar.

DOLLY
Biyolog Barış Yelkenci

Adından çok bahsedilen ve hayatımızı ne yönde etkileyeceği merakla beklenen bir bilimsel gelişme : klonlama.

Son gelişmelere imzasını atan ekip, genlerin laboratuar koşullarında
biçimlendirilmesinin ardından gen transferi yöntemi ile koyun
bedeninde, istenilen özelliklerdeki genlerin (DNA molekülü)
üretilebilmesini olağan bir hale getirdi. Söz konusu deneyde, ihtiyaç
duyulan moleküllerin koyunun tüm hücrelerinde değil, sadece süt
bezlerinde sentezlenmesini hedef alıyordu. Bu nedenle koyunun “ilaç
fabrikası” olarak değerlendirilmesini beraberinde getirdi. Doğrusunu
isterseniz Dolly başarısının en önemli noktası bu gerekçeye
dayanmaktadır. Gen transfer yöntemi, ıslah çalışmaları sonucu elde
edilen verimli ürünün niteliği değişmeksizin seri olarak üretilmesi
amacındadır.

Dr, Wilmut’ un gerçekleştirdiği deney; yetişkin bir dişi koyunun
bedeninden alınan hücrenin (somatik bir hücrenin) çekirdeğinin, micron
birimi inceliğindeki bir enjektör iğnesi yardımıyla vakumlanıp, başka
bir erkek koyuna ait, çekirdeği alınmış bir yumurtaya enjekte edilip
oluşturulan suni hücrenin, üçüncü bir dişi koyunun rahmine
yerleştirilmesidir. Üçüncü koyun, tüp bebek yönteminde olduğu gibi dış
ortamda özel olarak üretilmiş hücrenin gelişimini sağlayabileceği
biyolojik ortamdır.
Adını, ünlü şar***ı Dolly Parton’ dan alan kuzu Dolly, isim annesinin
değilse de, DNA annesinin genetik ikizi. Dolly, sevimli görünüşüyle
kamuoyunun sempatisini kazanmış ve tüm bu sürec ilginç bir bilimsel
oyun olarak sunulmuşsa da, gerçekte deney oldukça iyi belirlenmiş
bilimsel ve maddi hedefleri olan sabırlı bir çalışmanın ürünü. Bu
çalışmaların yankıları gerek günlük gazete ve magazin dergilerinde ilk
sayfadan bizlere ulaştırılmış, basit şemalarla anlayışımıza sunulmuştu.
İskoçyalı ekibin gerçekleştirdiği klonlama deneyinin, dünyanın pek çok
bölgesine dağılmış sayısız standart biyoteknoloji laboratuvarında
“kolayca” gerçekleştirilebileceği söyleniyordu. Yine de uygulanan
yöntemin yeniden uygulanabilmesi pek de pratik ve kolay değil.

Ekibin başarısı ve önceki sayısız benzeri deneylerin başarısızlığı,
Wilmut’ un verici koyundan alınan hücre çekirdeğiyle, kullanılan
embriyonik hücrenin “frekanslarını” çok hassas biçimde
çakıştırabilmesine dayanıyor. Bu yöntemle araştırmacılar, yetişkin
çekirdeğin genetik saatini sıfırlamayı, tüm gelişim sürecini başa
almayı becerebilmişlerdi.

Milyarlarca sayıda hücreden oluşmuş bir bedenimiz var. Bu hücrelerin
milyonlarcası her saniye bölünmeyi sürdürerek beden gelişimini devam
ettiriyor. Bunun yanında yıpranmış hücreleri de yeniliyor. Somatik
hücre adını verdiğimiz yapısal hücrelerde meydana gelen fizyolojik ve
morfolojik değişimler genetik intikal ile bir sonraki nesile
aktarılamamaktadır. Dolayısıyla, biyolojik bedenimizde meydana
gelebilecek mutasyonların etkileri populasyon havuzunda bir değişime
neden olmaz. Ancak bu durum üreme hücrelerinde farklı bir seyirde
ilerler. Gerçekleşebilecek mutasyonlar, daha sonraki frekanslarda
etkisini gösterecektir.

Koyun ve insan hücrelerinin de dahil olduğu gelişmiş hücreler
(çekirdeği olan hücreler = ökaryotik hücreler), farklı gelişim evreleri
ihtiva eden döngüyü takip etmektedirler. Bu döngüyü, interfaz evresi
(bölünmenin olmadığı hazırlık evresi) ve belirgin biçimde bölünmenin
gerçekleştiği mitoz evrelerine ayırmak mümkün. Hücre, yaşam döngüsünün
% 90 kadarını interfaz evresinde geçiriyor. Aslında, bu duraklama
evresi göründüğü kadar sakin değil. Hücre, tüm bileşenlerini bölünmeye
hazırlar. Hücrenin yaşam döngüsü üç ana evreye ayırabiliriz :
G1 evresi, hücrenin DNA dışındaki tüm komponentlerinin (= organel) çoğaldığı bir dinlenme dönemi,

S hücredeki birim DNA’ nın miktarının ikiye katlandığı (replikasyon) evre,

G2 ise, hücre içi gelişmenin tamamlanıp, hücrenin bir zar yardımıyla
bölünüp, iki eşit miktardaki hücreleri oluşturduğu evredir. Bu evre
mitoz olarak da isimlendirilebilir.

**mustafa** · Konu: Geri: Klon ve Klonlama Nedir? 09.08.08 8:31

paylasım için saoll

**HunteR_KonT** · Konu: Geri: Klon ve Klonlama Nedir? 09.08.08 16:21

teşekkürler.

**kaka** · Konu: Geri: Klon ve Klonlama Nedir? 13.08.08 11:24

amarikanlar boe klonluyolar demek Süper Komik Gülüş

**Fatih** · Konu: Geri: Klon ve Klonlama Nedir? 10.09.08 16:46

saol:D