enzimler(biyoloji)

**HunteR_KonT** · Konu: enzimler(biyoloji) 18.01.09 10:11

Enzim, (hemen hemen hepsi denilebilecek kadar
büyük çoğunluğu) protein yapısında olan, doğal olarak yalnız canlılar
tarafından sentezlenebilen biyolojik katalizörlerdir.

Hücre içersinde meydana gelen binlerce tepkimenin hızını ve özgüllüğünü
düzenlerler. Çok defa hücre dışında da etkinliklerini korurlar. Aynı
enzim farklı hücre veya doku tiplerinde de katalizör görevi
üstlenebilir. Bu durumda üç boyutlu yapısı farklı, ancak görevleri aynı
olan 'izoenzimler'den söz edilir. Canlı hücrelerde tepkimeler kural
olarak,0-50 0C; çoğunlukla da 20-42 0C arasında meydana gelir.

Enzimlerin çoğu protein yapısındadır ya da protein kısım bulundururlar.
Enzimin etki ettiği bileşiğe "Substrat", enzimin saniyede etki ettiği
substrat molekül sayısına "Enzimin Etkinlik Değeri=Turnover sayısı"
denir. Kuramsal olarak enzimli tepkimeler dönüşümlüdür. Enzimler,
aktivasyon enerjisini düşürerek, zor ve uzun sürede gerçekleşecek olan
tepkimeleri çok kısa sürede ve az enerji harcanarak yapmayı sağlarlar.

Enzimler yapı olarak iki kısımda incelenir.Basit enzimler ve bileşik enzimler.

Basit Enzimler: Sadece proteinden meydana gelmiş enzimlerdir.Bunlara en
iyi örnek sindirim enzimleri ve üreyi parçalayan üreaz
enzimleridir.Reaksiyon direk olarak protein kısmı tarafından yürütülür.

Bileşik Enzimler: Bileşik enzimler iki kısımdan meydana gelir.
Protein + Vitaminler
Protein + Mineral maddeler veya metal iyonlarıdır.
Bu enzimlerin protein kısmına apoenzim, vitamin kısmına koenzim veya
prostatik grup denir. Metal iyonları ve mineral maddeler gibi
kısımlarına da enzim aktivatörleri denir. Bileşik enzimler ayrı ayrı
görev yapamazlar. Çünkü enzimin etki ettiği maddeyi protein kısmı
belirler. Koenzim reaksiyonu gerçekleştirir. Organizmalarda vitamin
veya metal iyonları eksik olursa protein kısımları reaksiyonu
gerçekleştiremez. Bundan dolayı canlı hastalanır. Mesela gözdeki A
vitamini görme reaksiyonlarını gerçekleştiren enzimin bir parçasıdır.
Yani koenzimdir. A vitamini olmasa reaksiyon gerçekleşmez ve gece
körlüğü ortaya çıkar.

Canlıda her enzim proteinden yapılmıştır. Her protein bir gen
tarafından programlandırılarak görevlendirilmiştir, buna bir gen bir
enzim hipotezi denir. Genler, sentezletmiş olduğu proteine ne
yapacağınıda şifrelemiştir. Bazı enzimler yalnız proteinden oluşurken,
bazıları, farklı iki kısımdan meydana gelmiştir. Bunlar :

Apoenzim Kısmı : ( enzimin protein kısmı) enzimin hangi maddeye etki edeceğini saptar.
Koenzim Kısmı : organik çoğu defa fosfattan meydana gelmiş, protein
kısmına göre çok daha küçük moleküllü bir kısımdır. Enzimde işlev gören
ve esas iş yapan kısımdır. Genellikle, bütün vitaminler hücrede
enzimlerin koenzim kısmı olarak iş görür.
Bazı enzimler ise, ortama yalnız belli iyonlar eklendiğinde
etkindirler. Canlı bünyesinde bulunan eser elementler (Mn, Cu, Zn,
Fe,vs.) bu enzimatik işlevlerde aktivatör olarak kullanılırlar. Bazen,
enzimin iş görebilmesi için bir metal iyonuna gereksinimi vardır. Yani
koenzim metal iyonu ise buna "Kofaktör" denir. Bazı durumlarda koenzim
apoenzim kısmına sıkıca bağlanmıştır; bu bağlanan kısma "Prostetik
grup"; prostetik grupla apoenzim kısmının her ikisine birden
"Holoenzim" denir.

Enzimler; etki ettiği maddenin sonuna "ase=az" eki getirilerek ya da katalizlediği tepkimenin çeşidine göre adlandırılırlar.

Enzimler genel olarak şöyle sınıflandırılabilirler:

Oksidoredüktazlar
Transferazlar
Hidrolazlar
Liazlar
İzomerazlar
Ligazlar (Sentetazlar)

Enzim reaksiyonlarını etkileyen faktörler [

Enzimler kimyasal reaksiyonları gerçekleştirdiklerinde bazı faktörlerin etkisi altında kalırlar. Bunlar;

Isı: Her enzim reaksiyonunun optimal bir ısı seviyesi vardır.İnsanda bu
ısı 36,5 derecedir.0 derecede enzimler pasiftir.Ancak yapıları
bozulmaz.Canlılıkta kaybedilmeyebilir.Genel olarak enzimler 60 C de
bozulurlar
pH: (asitlik-bazlık oranı): Her reaksiyonun gerçekleşebilmesi ortamın
pH'ını belirleyen belli oranda [[H+]] ve [[OH-]] iyonları
konsantrasyonu olmasına bağlıdır.
Substrat konsantrasyonu: Ortamda reaksiyon hızını artırıcı yapılardan
biride enzim ve substrat miktarıdır.Her ikisinin miktarı belirli
oranlarda artırılırsa reaksiyon hızı sürekli artar.
Su: Enzim reaksiyonunun gerçekleşebilmesi için ortamda belirli oranda
su olması gerekir. Çünkü moleküllerin birbirine çarparak reaksiyonu
gerçekleştirebilmesi için hareketi sağlayacak sıvı bir ortamın olması
gerekir. Tohumlarda su miktarı az olduğundan reaksiyonlarda minimal
seviyede gerçekleşmektedir.